Interview met Klaas Mulder

iFilosofie #7
Tekst: Hermien Lankhorst

De economie begint langzaam weer op te krabbelen en de arbeidsmarkt volgt vanzelf. Althans, dat is het verhaal dat de overheid en de sociale partners ons willen doen geloven. Hier klopt echter niets van, meent filosoof Klaas Mulder. In zijn boek Pakkenproletariaat laat hij zien dat de optimistische arbeidsmarktvoorspellingen op verkeerde veronderstellingen zijn gebaseerd. Hij schetst zelf een beeld dat de urgentie van de economische en vooral de arbeidsmarktproblematiek duidelijk maakt en komt met verrassende oplossingen.

Een groeiend pakkenproletariaat

‘Het pakkenproletariaat is de grote groep mensen die hoogopgeleid is maar geen werk kan vinden,’ legt Klaas Mulder uit in het interview. Die groep is natuurlijk niet nieuw. Er zijn altijd wel goed opgeleide mensen geweest die niet of moeilijk aan een baan konden komen. Die groep is nu echter enorm aan het groeien, omdat het aantal banen in de witteboordensector sterk aan het teruglopen is. De krimp wordt volgens Mulder onder meer veroorzaakt door de mechanisering van denkkracht en de opkomst van lagelonen- hogescholenlanden.

Minder werken

We zijn steeds sneller gaan produceren, zowel voedsel als andere producten, maar we zijn nauwelijks minder gaan werken. Er zitten echter grenzen aan hoeveel producten mensen willen en kunnen kopen en dus aan hoeveel je duurzaam kunt produceren. In Pakkenproletariaat legt Mulder bovendien uit hoe in het verleden een groot deel van de banen in de dienstensector betaald werd met geld uit opbrengsten van olie en gas en geleend geld uit de woningmarkt. Ook die bronnen zijn eindig. Er moet dus iets veranderen, en volgens Mulder is de oplossing net zo voor de hand liggend als onbespreekbaar in het huidige politieke klimaat: de bestaande hoeveelheid werk moet beter worden verdeeld.

Ander onderwijs

Terwijl het aantal banen in de witteboordensector afneemt, neemt het aantal hoogopgeleiden juist toe. Mulder meent dat ook hier iets aan moet veranderen. Niet dat we volgens hem de deuren van scholen en universiteiten net zo goed kunnen sluiten, maar op het moment dat een hoge opleiding absoluut geen garantie meer is voor een goede baan, moet er over alternatieven worden nagedacht. In plaats van jongeren te dwingen naar school te gaan binnen het kader van de leerplicht zouden jonge mensen zelf moeten kunnen bepalen op welke manier zij zich willen ontwikkelen; school is dan een van de opties, naast bijvoorbeeld werken, buitenschools leren of zelfstudie.
Mulders boek is een must read in een tijd dat de politiek haar vingers niet durft te branden aan het bespreken van de oorzaken van en oplossing voor deze ernstige arbeidsmarktproblematiek.