‘DIENAAR VAN DE TAAL’ WIM BRANDS OVERLEDEN
Beroepslezer, dichter, denker en geliefd ISVW-auteur Wim Brands is op 4 april uit het leven gestapt. De depressies zijn hem helaas boven het hoofd gegroeid. Wij zullen hem missen.
Erno Eskens en Florian Jacobs, ISVW
Wim Brands leefde voor de letteren en de filosofie. Hij werd vooral bekend door zijn boekenprogramma’s op radio en TV bij omroep Human en bij de VPRO. Sinds 2005 presenteerde hij VPRO Boeken, maar al sinds de jaren tachtig was hij regelmatig te horen op de radio. Hij interviewde mensen uit de wereld van de filosofie en de literatuur. Zijn interviews waren altijd inlevend, erudiet en goed voorbereid. Bij hem konden auteurs schitteren en kwamen hun boeken tot hun recht.
Vooral de interviews met de inmiddels overleden Denker des Vaderlands en ISVW-directeur René Gude maakten grote indruk. Deze interviews, die in boekvorm bij onze uitgeverij verschenen, kregen een titel die nu wrang aandoet: Sterven is doodeenvoudig. Iedereen kan het. Die titel was een citaat van René Gude, die reflecteerde op zijn laatste levensfase. In het voorwoord van het interviewboek schreef Wim Brands over zijn bewondering waarop René Gude met de aangekondigde dood omging: ‘Sein zum Tode – filosofeerde Heidegger. In het licht van de dood krijgen we vorm, maar als die dood eerst op kousenvoeten en dan geschoeid de kamer binnenkomt gaat het licht vaak uit. Ik heb daar verder geen oordeel over. Wel heb ik met toenemende bewondering gadeslagen hoe René na het Salomonsoordeel zijn leven als filosoof bleef vormgeven. Bleef zoeken naar de juiste woorden om zijn wereldbeeld over het voetlicht te brengen.’
Ook zelf bleef Wim Brands zoeken naar de juiste woorden. In 2014 publiceerde hij een dichtbundel met de titel ’s Middags zwem ik in de Noordzee. Zijn voorliefde voor poëzie bracht hem ook op het spoor van de poëtisch getinte filosofie. Die filosofie trof hij vooral in het taoïsme aan. Marlou van Paridon interviewde hem hierover in iFilosofie. Vol liefde sprak hij in dat video-interview over zijn dierbaarste boek uit de taoïstische traditie: de Zhuang-zi vertaald door Kristoffer Schipper. ‘Het zijn de mooiste, oorspronkelijkste en betekenisvolste teksten uit de wereldliteratuur.’ De zin die hij het mooiste vond uit dat boek, leek direct op hemzelf te slaan: ‘Uw dienaar houdt van de taal.’
Wim Brands hield ook van het werk van de Britse filosoof John Gray, die eveneens affiniteit heeft met het taoïsme. ‘Hij heeft een idee van hoe wij ons in het universum bevinden dat mij zeer aanspreekt en dat is: we zijn strohonden, we vliegen zo in de brand, we zijn zo weg, we zijn kruimeltjes op de rok van het universum. En dat vind ik zo’n mooi, helder besef van wie we zijn. Ik bedoel, het is een veel mooier besef dan wat mij betreft heel veel christelijke ideeën die je daarover kunt hebben of humanistische die van het eigen idee uitgaan dat wij oppermachtig zijn in dit universum. Dat zijn we helemaal niet. We zijn kruimeltjes op de rok van het universum, we mogen blij zijn dat we er zijn, en we moeten er het beste van maken, maar we zullen ons ook goed moeten verhouden tot die wereld buiten ons en de natuur.’
Wim Brands werd 57 jaar.
