MET SANDEL IN GESPREK

Publieksfilosofie

iFilosofie #7
Tekst: Sjimmie Lensen

Public Philosopher professor Michael Sandel (Harvard University) spreekt wereldwijd met een groot publiek over lokale ethische kwesties en stimuleert tot kritische reflectie op de eigen standpunten.

Op 27 maart deed hij dit in Utrecht met een gemengd publiek in een grote collegezaal van de Universtiteit Utrecht. De opnames van die bijeenkomst zijn vanaf 13 mei te beluisteren op de hiernaast aan te klikken website van de BBC. Op deze website treft u overigens een hele serie podcasts aan van gesprekken die Sandel voerde in Amerika, Engeland en India. Ook zullen er afleveringen verschijnen die opgenomen zijn in Japan en Korea.

Michael Sandel bezocht Utrecht omdat de Universiteit Utrecht hem dit jaar een eredoctoraat verleent vanwege zijn “bijdrage aan de filosofie en de bijzondere manier waarop hij filosofische reflectie op actuele ethische kwesties voor een breed publiek toegankelijk maakt”.

Sandels gesprekken zijn inderdaad fascinerend. Hij legt zijn publiek een ethisch dilemma voor en polst hoeveel mensen de ene kant van het dilemma zouden kiezen en hoeveel de andere. In Utrecht stelde Sandel de vraag of prostitutie gerechtvaardigd zou kunnen worden. Een groot gedeelte van de 450 aanwezigen bleek deze vraag met ‘ja’ te willen beantwoorden. Daarop vroeg Sandel een aantal van de mensen die de vraag met ‘nee’ zouden beantwoorden om redenen te geven voor hun antwoord. Opvallend daarbij was dat hij iedereen die iets inbracht om zijn of haar naam vroeg, en dat hij daar kort notitie van maakte. Later zou blijken waarom.

Door steeds nieuwe mensen om redenen te vragen voor hun antwoord, en door het dilemma steeds verder aan te scherpen, was Sandel in staat om de hele zaal mee te nemen in een bijna collectief denkproces. Als de posities omtrent één dilemma duidelijk waren kwam hij met een volgend dilemma, dat een nieuw licht wierp op het eerdere dilemma. Hoewel vergelijkbaar, bleken de redenen voor de antwoorden op eerdere vragen niet te gelden voor antwoorden op de nieuwe vragen. En dus moest er opnieuw gedebatteerd worden. Door steeds nieuwe mensen aan het woord te laten bleek Sandel in staat veel van de gegeven antwoorden ofwel tegen elkaar weg te spelen, ofwel te nuanceren. Wat overbleef was een verzameling argumenten voor en tegen, bijvoorbeeld, prostitutie die aan het eind van het anderhalf uur durende gesprek in een breder ethisch kader werden geplaatst door Sandel.

Om een dergelijk gesprek eens mee te maken raad ik u aan de website van de BBC te bezoeken en een of meerdere van de podcasts te beluisteren. Wilt u Sandel ook in actie zien, dan kunt u een dvd aanschaffen waarop zijn gesprekken met het grote publiek vastgelegd zijn. Deze zijn te verkijgen over de onderwerpen “Rechtvaardigheid” en “Niet alles is te koop”.

Bekijk een podcast van Sandel via de podcastservice van BBC Radio 4